Dirigent sinds maart 2000
Jong, maar zeer talentvol!
Nadat toenmalig dirigent Roelof Elsinga eind 1999 had aangekondigd de muzikale leiding van het mannenkoor ,,Urker Zangers” aan iemand anders over te willen dragen, nodigde het koor enkele geschikte kandidaten uit voor een aantal proefrepetities. De dan nog relatief jonge, maar zeer bedreven Urker kandidaat Jacob Schenk maakt daarbij verreweg de meeste indruk. In 2000 wordt hij dan ook benoemd als nieuwe dirigent. Met Jacob Schenk heeft het mannenkoor inmiddels vele concerten uitgevoerd en meerdere cd’s uitgebracht. Voor diverse bijzondere concerten, met een pluimage aan begeleiders, en voor de geluidsdragers schreef hij diverse koor- en orkestarrangementen.
Jacob is geboren in 1973, getrouwd met Albertje en vader van Gerben, Rebecca en Matthias, bèbe van Charlie.
Muzikale jeugd en de weg naar het dirigentschap
Wat betekende muziek voor jou in je jeugd, en hoe ben je uiteindelijk dirigent geworden?
Al zolang ik me kan herinneren vind ik muziek interessant. Ik was als klein kind vooral geïnteresseerd in klokken. Later, toen ik meeging naar de kerk werd het orgel steeds interessanter. Vanaf 8 jarige leeftijd volgde ik orgellessen. Bij ons thuis werden platen en bandjes gedraaid met orgel- en koormuziek. En mijn vader nam me vaak mee naar orgelconcerten. Als kind ging ik ook eens mee naar een biddagconcert van de Urker Zangers onder leiding van Frits Bode. Eén nummer vond ik helemaal geweldig en bleef me altijd bij: “I’ll wish I had given Him more”.
Toen ik hoofdvak orgel studeerde in Zwolle, kreeg ik het advies om ook koordirectie te volgen. Als organist alleen zou het lastig worden om mijn brood te verdienen. Ik stond voor het eerst voor een koor tijdens mijn studie, en dat was een zenuwslopende ervaring. Ik trilde op mijn benen en had weinig ervaring met spreken voor groepen. Gelukkig werd ik goed begeleid door mijn docent Jos Vermunt. Mijn eerste vaste aanstelling kreeg ik bij het kerkkoor Cantate Deo van de CGK Maranatha op Urk.”
Wat drijft je om na 30 jaar nog steeds met zoveel passie met muziek bezig te zijn?
Muziek is voor mij de taal van de ziel. Het is mijn tweede zelf. Zonder muziek zou ik niet kunnen leven. Het kost veel energie, maar het geeft nog veel meer energie terug. Daardoor houd ik het vol.
Zijn er mensen of momenten die een grote invloed hebben gehad op jouw muzikale loopbaan?
Mijn grote voorbeeld was Klaas Jan Mulder. Zijn manier van harmoniseren en zijn eigen koers blijven varen, ondanks kritiek, vond ik inspirerend. Ook klassieke pianisten als Horowitz en Brendel hebben me gevormd. Zij keken verder dan de noten en zochten naar het verhaal achter de muziek.
En natuurlijk mag Frits Bode hier niet onbenoemd blijven. Hij was mijn eerste kennismaking met het fenomeen dirigent, muzikaal leider. Onbegrijpelijk en fascinerend vond ik het dat hij met wat ogenschijnlijk simpele arm- en handbewegingen mensen kon bewegen tot zingen en spelen, en aldus de prachtigste muziek over zijn luisteraars uitstortte. De concerten met de Urker Zangers, Excelsior, Laus Deo en Valerius die ik als kind beleefde maakten blijvend een diepe indruk op mij. Stukken als I’ll wish I had given Him more, Bless this House, Straf mij in Uw gramschap niet en Laudate Dominum van Mozart, prachtig vertolkt door Jaauwkien Visser-Bakker zijn bijzonder waardevolle herinneringen. En hoewel ook bij mij al in een vroeg stadium het verlangen om muziek te maken boven kwam drijven had ik nooit durven dromen dat ik zelf ooit dirigent zou worden, laat staan dirigent van één van zijn koren, de Urker Zangers. Toen ik in 2000 Roelof Elsinga opvolgde als dirigent van de Urker Zangers was Frits weliswaar al 10 jaar overleden maar zijn invloed en zijn stempel op het koor waren nog volop aanwezig!
25 jaar Urker Zangers
Wat herinner je je nog van het sollicitatieproces en je eerste repetitie met de Urker Zangers?
Ik werd door toenmalig voorzitter Jaap Koffeman benaderd om te solliciteren. Al eerder had ik Roelof Elsinga weleens vervangen tijdens een repetitie en een optreden op de Urker boot. Samen met nog een aantal kandidaten werd ik voor een proefdirectie uitgenodigd, toen nog op zaterdagavond. Ik had twee bewerkingen geschreven: “O Heer die onze Vader zijt” en “Were you there”. Verder moest ik een Duitstalige bewerking van psalm 23 met het koor repeteren. Ik werd unaniem door de vereniging gekozen wat ik zelf eigenlijk niet verwachtte, gezien de weinige ervaring die ik als dirigent had met mannenkoren. “Ik was de koning te rijk, en dat ben ik nog steeds!”
Hoe waren de eerste jaren als dirigent van de Urker Zangers?
De Urker Zangers waren mijn eerste mannenkoor. Ik moest enorm wennen aan het mondige koor wat allerlei noten op z’n zang had en waar ook best wel muzikale kennis zat. De cultuur op een mannenkoor is totaal anders dan bij een gemengd koor. Het was een leerschool, ook voor mezelf. Ik moest vooral leren om niet alleen maar met muzikale resultaten bezig te zijn maar ook met de mensen die deze resultaten uiteindelijk moesten realiseren. In het begin was ik best wel wat mensenschuw, wat een hindernis is om succesvol te zijn als musicus, en ik compenseerde dat door hard te studeren en voor het maximale te gaan. Daarmee heb ik ook wel leden weggejaagd denk ik. Ik moest leren om de mensen achter de muziek te waarderen en te leren kennen, mensen die zich inzetten voor hun vereniging.
Hoe heeft het koor zich onder jouw leiding ontwikkeld?
Door al die jaren heen was de Urker Zangers voor mij een muzikale bron van inspiratie met een rijk, gevarieerd repertoire. Een koor wat graag uitgedaagd wil worden en wat mij ook uitdaagt om het beste van mezelf te geven. De Urker Zangers namen en nemen op Urk nog altijd een bijzondere positie in tussen de andere koren. Niet in de laatste plaats omdat het koor niet de gebaande wegen volgt. Op die weg ben ik voortgegaan, zoekend naar altijd net iets anders dan andere koren, buiten de lijntjes kleuren. En het maximale uit de klank halen, het koor zo goed mogelijk voorbereiden op concerten door grondig te studeren, ook op ogenschijnlijk makkelijke muziek. Verder is het belangrijk dat de vereniging een gezellige vereniging is waar mensen graag komen. Ik ben ontzettend blij met de jonge aanwas van de laatste tijd, merk dat ze het snel oppakken en ook graag muzikaal uitgedaagd worden.
In 25 jaar tijd gebeurt er veel, kun je een paar memorabele momenten noemen of een leuke anekdote?
Hoogtepunten waren er vele: natuurlijk de vele mooie cd’s die we gemaakt hebben, de Nederland Zingt-opnames, de reis naar Wales, het jubileumconcert in 2018, en laatst natuurlijk mijn eigen 25-jarig jubileum bij het koor!
Een opmerking van ons aller zangvriend wijlen Louw Korf zal ik ook nooit vergeten, toen ik tijdens een repetitie even een passage moest voorzingen, en ik deed dat nogal luid: “Man Man! Dat er eut zo’n klean zieltjen zo’n geluid vuurt kan koemen…“
Muzikale visie en toekomst
Hoe heb jij de ontwikkelingen in de koormuziek door de jaren heen ervaren?
Er is in 25 jaar ontzettend veel veranderd in de (koor)muziek. Van cd naar streaming om maar eens wat te noemen. Van mappen naar iPads. Al enige jaren neem ik geen cd’s meer op. Onze dubbel-lp was een mijlpaal maar zal altijd een collectors item blijven.
Ook het koor is in die jaren erg veranderd, vooral qua samenstelling. Velen zijn ons in die jaren ontvallen maar ook vele nieuwe leden mochten we begroeten. Ik hoop erg dat de verjonging van het koor blijft doorzetten want dat biedt hoop voor de toekomst. Ik zou zelf graag nog eens een mooie opname maken met groot orkest.
Persoonlijke beleving en geloof
Hoe speelt je geloof een rol in je werk als dirigent?
Mijn geloofsbeleving is van belang voor mijn musicus-zijn. Ik geloof dat muziek verder gaat waar woorden ophouden. Een geneesmiddel, een communicatiemiddel van en voor hart en ziel. En daarmee dus een gave van God.
Kun je een moment noemen tijdens een uitvoering dat je echt geraakt heeft?
Een moment wat me altijd bij zal blijven was tijdens het 50-jarig jubileumconcert van het koor. Toen het orkest het machtig mooie voorspel van ‘Straf mij in uw gramschap niet’ inzette, wat ik tot dan toe alleen maar van opnames kende.
Jubileumdag en concert (8 maart 2025)
Hoe heb je de jubileumdag beleefd?
Mijn jubileumdag op 8 maart j.l. was in één woord geweldig! ’s Morgens werden we door Jaap Rus in een cabrio opgehaald en naar de Oude Bakkerij gebracht voor een heerlijk ontbijt, samen met mijn gezin, mijn ouders en mijn kleinzoon. Daarna een interessante lezing door Klaas Post over Urk tijdens de middeleeuwen in het Urker Museum, met daaraan gekoppeld een bezoek aan de timmerschuur van Hagedoorn, waar vele opgravingen uit die tijd te bewonderen zijn. Daarna heb ik nog een kort bezoekje aan de Bethelkerk gebracht om daar voor een select gezelschap het prachtige Meere-orgel te bespelen.
Hierna spoedden wij ons naar de Botterschuur waar de Urker Zangers ons opwachtten en het door Frits van der Sloot gemaakte jubileumlied voor ons zongen. Een volslagen verrassing! Vervolgens, na het eten van een visje werd een boottochtje gemaakt met de UK 114 samen met mijn ouders. Voor mijn vader was het heel bijzonder om weer met het scheepje te varen waarop hij als 15-jarige jongen zijn eerste stappen zette in een 38-jarige visserscarrière. Hij glunderde van oor tot oor toen hij weer even in zijn oude kooi lag en plaats mocht nemen aan het roer van de Jonge Jacob.
’s Avonds vond dan het prachtige jubileumconcert plaats in de Ichthuskerk, te midden van vele vrienden en bekenden. Een concert cadeau krijgen, verzorgd door je eigen koor is eigenlijk heel bijzonder en het was dan ook wel ff een dingetje om gedurende 2 weken je koor uit handen te geven. Maar, wetend wie het concert voorbereidden en verzorgden, heb ik geen moment getwijfeld of het wel goed zou komen. Het koor was bij Jaap Kramer in uitstekende handen en ook de medewerkende musici waren stuk voor stuk van zeer hoog kaliber. Ik heb van begin tot eind genoten.
Koninklijke onderscheiding
Wat ging er door je heen toen je de koninklijke onderscheiding kreeg?
Het ontvangen van een koninklijke onderscheiding heb ik als een zeer bijzondere verrassing ervaren. Naderhand heb ik me wat verdiept in de procedure en het werd me al snel duidelijk dat een toekenning niet eenvoudig tot stand komt. Om voor toekenning in aanmerking te komen is een breed en divers draagvlak vereist. Vele aanbevelingen van verschillende kanten zijn nodig om de toekenning te doen slagen en het heeft me diep ontroerd dat, naast natuurlijk vele anderen, onze onlangs overleden secretaris Frans Brouwer hier tot op zijn ziekbed mee bezig is geweest. Het tekent de waardering die je inneemt bij je koren, maar ook in kerk en samenleving. En vooral dat maakt mij een blij en dankbaar mens! Bovenal is het natuurlijk God die mensen gaven geeft. Zonder Hem kunnen wij niets doen.
Slotwoord
Met een indrukwekkende carrière van 25 jaar als dirigent van de Urker Zangers en 30 jaar als dirigent en uitvoerend musicus heeft Jacob Schenk niet alleen het koor, maar ook de koormuziek in bredere zin verrijkt. Zijn liefde voor muziek, diepgewortelde geloof en tomeloze inzet hebben geleid tot prachtige concerten, waardevolle muzikale samenwerkingen en een blijvende impact op generaties zangers.
Met dankbaarheid kijken we terug op 25 prachtige jaren en zien we vol verwachting uit naar wat de toekomst brengt. Eén ding is zeker: de taal van de ziel zal blijven klinken onder zijn leiding. Zoals hij zelf zegt: “Zonder muziek zou ik niet kunnen”.
Jacob, bedankt voor alles wat je hebt gegeven en nog steeds geeft aan de Urker Zangers en de muziekwereld!
